Lao phổi là bệnh có thể điều trị khỏi nhưng khả năng tái phát lại vô cùng cao. Nhất là khi sức đề kháng suy yếu và phải thường xuyên tiếp xúc với người nhiễm lao thì khả năng lây nhiễm tái phát lao là thường trực.
Lao phổi tái phát là gì?
Lao phổi tái phát là tình trạng bệnh nhân nhiễm lao phổi đã điều trị khỏi nhưng lại bị mắc lại gọi là lao tái phát. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến lao phổi tái phát như: trong thời gian điều trị trước dùng thuốc không đúng chỉ định, tự ý ngưng thuốc, thường xuyên tiếp xúc với nguồn lây bệnh (người nhiễm lao), sức đề kháng suy yếu…
Đối với những bệnh nhân đã điều trị lao phổi nếu không tăng cường sức đề kháng và thực hiện chế độ dinh dưỡng sinh hoạt điều độ sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn lao bùng phát. Việc điều trị khi này trở nên khó khăn hơn rất nhiều, nếu chuyển sang lao kháng thuốc thì khả năng chữa khỏi vô cùng thấp. Vì vậy, mỗi một bệnh nhân lao phổi đã điều trị khỏi luôn được các bác sĩ căn dặn để tránh lao tái phát. Nhiều người nhầm tưởng lao tái phát là một giai đoạn của lao phổi, điều đó hoàn toàn sai lầm. Lao tái phát chỉ mắc khi chúng ta không tăng cường thực hiện các biện pháp phòng ngừa bệnh.
Các dấu hiệu bệnh lao phổi.
Phòng lao phổi tái phát
Tuân thủ điều trị :
Để lao phổi không tái phát, cần phát hiện sớm nguồn lây chính trong cộng đồng và điều trị triệt để bằng các phác đồ hiệu quả trong 6 tháng. Khi điều trị, người bệnh phải dùng thuốc đều đặn đúng và đủ theo thời gian quy định tới khi người bệnh khỏi hoàn toàn. Sau khoảng 3 tuần được điều trị thuốc đầy đủ, khả năng lây bệnh sẽ giảm đi.
Trước và sau giai đoạn này, tránh để người bệnh tiếp xúc với người không mắc bệnh, chỉ duy nhất người chăm sóc là ở gần người bệnh. Khi người bệnh ở nhà cần có phòng riêng, thoáng mát, sạch sẽ, không ẩm ướt và mất vệ sinh. Đối với người đang điều trị lao, có vi khuẩn lao trong cơ thể, mà con đường lây lan của lao phổi là qua đường hô hấp, vì vậy người bệnh khi ho, khạc đờm, hắt hơi… đều cho ra ngoài môi trường hàng nghìn đến hàng triệu vi khuẩn lao, các vi khuẩn này bay lơ lửng trong không khí, người lành hoặc người đã điều trị lao phổi khỏi khi hít phải có thể bị nhiễm lao. Hạn chế tối đa tiếp xúc với người lao phổi là điều quan trọng nhất giúp phòng lao tái phát.
Tái khám định kỳ: Việc thường xuyên kiểm tra sức khỏe định kỳ sẽ giúp người bệnh nắm được tình trạng sức khỏe, khả năng phục hồi bệnh. Đồng thời, bác sĩ sẽ giúp xác định xem có tiềm ẩn vi khuẩn lao trong cơ thể hay không, tư vấn biện pháp phòng ngừa bệnh lao phổi tái phát phù hợp.
Tránh tiếp xúc với nguồn lây bệnh: Nguồn lây bệnh ở đây là những người đang điều trị lao, có trực khuẩn lao trong cơ thể. Như chúng ta đã biết, con đường lây lan của lao phổi là qua đường hô hấp, vì vậy rất khó để kiểm soát được nó. Thông thường với những bệnh nhân lao phổi khi ho, khạc đàm, hắt hơi… đều cho ra ngoài môi trường hàng nghìn đến hàng triệu vi khuẩn lao, các vi khuẩn này bay lơ lửng ngoài không khí, người bình thường hoặc người đã điều trị lao phổi khỏi khi hít phải đều có thể bị nhiễm lao. Do đó, hạn chế tối đa tiếp xúc với người bị lao phổi là điều quan trọng nhất giúp phòng lao tái phát.
Trong trường hợp buộc phải tiếp xúc hoặc thường xuyên tiếp xúc ở nơi đông người cần trang bị các biện pháp phòng hộ như đeo khẩu trang, giữ khoảng cách tiếp xúc…Tuy nhiên không tránh được khả năng lây nhiễm.
Tăng cường sức đề kháng: Đối với những người đã điều trị lao phổi, thường gặp phải những tổn thương nghiêm trọng về đường hô hấp, phổi, gan… do quá trình điều trị trước gây ra. Vì vậy, khi tái hòa nhập với cộng đồng, dù bệnh đã được kiểm soát cũng cần phải tăng cường sức đề kháng, nhất là sức đề kháng của đường hô hấp, để chống lại những vi khuẩn lao có thể xâm nhập cơ thể.
Một đặc điểm cần lưu ý của bệnh lao phổi là vi khuẩn lao chỉ gây bệnh được khi sức đề kháng, hệ miễn dịch của chúng ta suy yếu. Nếu cơ thể có đủ sức đề kháng khống chế được vi khuẩn lao thì sẽ không thể tái phát lao. Vì vậy, làm thế nào để có sức đề kháng tốt luôn là điều cần thiết nhất với những người đã điều trị lao khỏi. Điều đó có thể có được khi chúng ta thực hiện các biện pháp như: Hạn chế sử dụng các chất có cồn, chất kích thích như rượu, cà phê, thuốc lá… bảo vệ cơ thể khỏi những chất gây hại cho đường hô hấp như khói bụi, chất bẩn… thực hiện lối sống sinh hoạt điều độ và khoa học. Sử dụng các sản phẩm thảo dược có nguồn gốc tự nhiên giúp tăng cường sức đề kháng, khả năng miễn dịch cũng là lựa chọn tối ưu được nhiều người sử dụng. Như xuyên tâm liên, diệp hạ châu, cao nhàu, sói rừng… đều là những thảo dược từ lâu được đông y nhắc đến chuyên trị cho người lao phổi.
Chỉ khi thực hiện hiệp đồng các biện pháp thì bệnh lao mới không quay lại tìm chúng ta. Nếu nghiêm túc và chú ý đến sức khỏe của mình mọi bệnh tật đều có thể kiểm soát trong tầm tay. Mong rằng, những kiến thức trên đây sẽ giúp cho bệnh nhân đã điều trị lao khỏi xua tan nỗi lo lao tái phát.
BS. Phạm Ngọc Vượng
